UZ 
20-03-2025 
admin 
Sanjar bilan ilk suhbatdan bir oy o‘tdi, va Alisher yangi bilimlardan ilhomlanib, do‘konining tushumini 120 million so‘mga yetkaza oldi – bu so‘nggi olti oydagi eng yaxshi natija edi.
— Nihoyat, oilamni ta’tilga olib keta olaman! – xursand bo‘ldi u.
Ammo quvonch uzoqqa cho‘zilmadi. Kassa qutisini tekshirgach, Alisher pul deyarli mayda xarajatlarga ham yetmasligini ko‘rdi. U yaqinda yangi mahsulot partiyasini to‘lagan, ijara haqqini oldindan bergan va xodimlarga ish haqi to‘lagan edi.
— Nega yana pulsiz qoldim? Axir biznes mening foydam uchun ishlashi kerak emasmi? – tushkunlik bilan so‘radi u, do‘koniga kirgan Sanjarga qarab.
Sanjar do‘stining tashvishli yuzini ko‘rib:
— Nima bo‘ldi, do‘stim? – deb so‘radi.
— Sen moliyaviy natijani hisoblashni aytganding, men hamma narsani aynan sen maslahat bergandek qildim. Tushum oshdi, lekin kassada pul yo‘q. Unda bularning nima keragi bor? – dedi Alisher, hafsalasi pir bo‘lib.
Sanjar bosh irg‘adi:
— Seni tushunaman. Moliyaviy natija biznesing samaradorligini ko‘rsatadi, lekin pul oqimi – bu real pul harakati. Ular bog‘liq, lekin har doim bir-biriga mos kelmaydi.
— Qanday qilib? – hayron bo‘ldi Alisher.
— Tasavvur qil, foyda qog‘ozda bor, lekin pul allaqachon ijara, mahsulot sotib olish yoki ish haqi uchun sarflangan. Bu odatiy hol, ayniqsa zaxira yoki rejalashtirish bo‘lmasa. Sen foydali ishlayapsan, lekin pul oqimini boshqarmasang, erkin mablag‘siz qolaverasan.
— Demak, yana qandaydir xato qilyapman. Lekin unda moliyaviy natijani hisoblashning nima keragi bor? – so‘radi Alisher.
— Bu nafaqat biznes foydaliligini baholash uchun kerak. Moliyaviy natija senga ma’lum bir davrda qancha daromad olganingni tushunishga yordam beradi. Yana muhim narsa – qanchasini dividend sifatida olishing mumkin, shunday qilib, biznes moliyaviy jihatdan xavfsiz qoladi, – tushuntirdi Sanjar.
— Demak, agar natijani tushunmasam, men haddan tashqari ko‘p mablag‘ni olib, biznesni o‘sish uchun zarur resurslarsiz qoldirishim mumkin?
— Aynan shunday! Moliyaviy natija senga yo‘nalish beradi: qancha mablag‘ni rivojlanishga yo‘naltirish, qanchasini zaxiraga qo‘yish va qanchasini o‘zingga olish mumkinligini ko‘rsatadi, – javob berdi Sanjar.
Kassa bo‘shlig‘idan qanday qochish mumkin?
— Men har doim to‘lovdan to‘lovgacha yashashdan charchadim. Pul yetarlimi yoki yo‘qligidan doim xavotirlanaman. Nima qilishim kerak? – so‘radi Alisher.
Sanjar do‘stining yelkasiga qo‘lini qo‘ydi:
— Xavotir olma. Pul oqimini boshqarish va kassa bo‘shlig‘idan qochish uchun bir necha qadamlar bor.
— Iltimos, aytib ber. Men vaziyatni o‘zgartirishga tayyorman, – umid bilan dedi Alisher.
— Birinchidan, to‘lov kalendarini tuz. Yaqinlashayotgan to‘lovlarni yozib bor: ijara, ish haqi, mahsulot xaridlari, soliqlar. Keyin esa pul tushadigan sanalarni belgilab chiq. Bu orqali qaysi vaqtda muammolar yuzaga kelishi mumkinligini oldindan ko‘rib chiqasan.
Sanjar davom etdi:
— Masalan, agar ijara va ish haqi 15 million so‘m bo‘lsa, yetkazib beruvchilarga yana 30 million so‘m to‘lashing kerak bo‘lsa, lekin shu vaqtda tushum faqat 40 million so‘m bo‘lsa, demak 5 million so‘m yetishmaydi. Agar buni oldindan bilsang, vaqtida choralar ko‘rishing mumkin.
— Bu juda mantiqiy. Yana nima qilishim kerak? – so‘radi Alisher.
— Pul kelib tushishi va chiqimlarni rejalashtir. Tushgan pulning hammasini birdaniga sarflama. Kelajakdagi majburiy to‘lovlar uchun mablag‘ ajratib qo‘y. Masalan, oy boshida tushum yuqori bo‘lsa, bir qismini oy oxirida to‘lanadigan soliqlarga saqla.
— Bu men qilayotgan asosiy xatolardan biri, – tan oldi Alisher.
— Shuningdek, omborga e’tibor ber. Agar sotilmayotgan mahsuloting bo‘lsa, demak puling «muzlatilgan». Aktsiya yoki chegirma e’lon qilib, bu pullarni yana aylanishga kirit.
— Menda plastik chelaklar yig‘ilib qolgan. «2 ta 1 narxiga» aksiyasini o‘tkazsam bo‘ladi, – dedi Alisher.
— Zo‘r fikr! Yana bir narsa – yetkazib beruvchilar bilan kelishuvlar qilishga harakat qil. To‘lov muddatini kechiktirish yoki bo‘lib-bo‘lib to‘lash imkoniyatini so‘ra. Bu senga mahsulotni sotib olish va mablag‘ni aylantirish uchun ko‘proq vaqt beradi.
— Ular bunga rozi bo‘lishadimi? – shubha bilan so‘radi Alisher.
— Ishonchli hamkorlar buni qabul qilishadi, ayniqsa uzoq muddatli hamkorlik bo‘lsa. Muhimi – oldindan gaplashib olish, – javob berdi Sanjar.
— Va nihoyat, mahsulot aylanishini tezlashtir. Eng tez sotiladigan mahsulotlarga e’tibor qarat. Qanchalik tez sotib, yangi mahsulotga investitsiya qilsang, shuncha kam pul omborda «muzlaydi».
— Yuvish vositalarini har kuni xarid qilishadi. Ularning zaxirasini oshirishim kerak, – dedi Alisher.
— Ha, aynan shunday! Bu pul oqimini yaxshilaydi va kassa bo‘shlig‘idan qochishga yordam beradi, – tasdiqladi Sanjar.
Alisher nimani tushundi?
Suhbatdan so‘ng Alisher anglab yetdi:
• Moliyaviy natija qancha pul ishlab topayotganingni va biznesga zarar bermasdan qanchasini dividend sifatida olishing mumkinligini ko‘rsatadi.
• Pul oqimi – bu real pul harakati bo‘lib, uni boshqarish kerak.
• Kassa bo‘shlig‘i – rejalashtirish yo‘qligining natijasi, va undan qochish mumkin.
• To‘lov kalendari, ombor nazorati va yetkazib beruvchilar bilan kelishuvlar – biznes barqarorligini ta’minlashning asosiy vositalari.
Endi Alisher reja tuzdi: u to‘lov kalendarini yuritadi, ombordagi qoldiqlarni qayta ko‘rib chiqadi, yetkazib beruvchilar bilan shartlarni yaxshilaydi va pul oqimini sinchkovlik bilan boshqaradi. U tushundi – moliyaviy intizom biznesga nafaqat omon qolishga, balki o‘sishga ham yordam beradi.
Sizning biznesingizda moliyaviy natija va pul oqimi qanday boshqariladi? Agar siz ham to‘lovdan to‘lovgacha yashayotgan bo‘lsangiz, moliyaviy nazoratni qo‘lga olish vaqti keldi! To‘lov kalendarini tuzing va pulingizni ishonch bilan boshqaring! 💰✨
Boshqa Alisher va Sanjar hikoyalarini ham o‘qing:
Tovarlar uchun narxni qanday to‘g‘ri belgilash kerak?
Kassa bo‘shlig‘idan qanday qochish mumkin
Nega rahbar o‘ziga oylik maosh to‘lashi kerak?
Mahsulotlarning tannarxini qanday hisoblash kerak
O‘sish uchun yangi imkoniyatlarni qanday topish mumkin?
