Nega rahbar o‘ziga maosh to‘lashi kerak?

Alisher qo‘lida qarmoq bilan ko‘l bo‘yida o‘tirib, moliyaviy ishlar haqida o‘ylardi. Hisob-kitoblari yaxshilanib borgan bo‘lsa-da, bir savol uni tinch qo‘ymasdi:
— Agar men biznes egasi bo‘lsam, nima uchun o‘zimga maosh to‘lashim kerak? Dividendlar yetarli emasmi?

Javob topish umidida u Sanjarni baliq ovlashga taklif qildi.
— Sanjar, tushuntirib ber, nima uchun o‘zimga maosh tayinlashim kerak? Axir bu mening biznesim. Kassadan pulni xohlagan vaqtimda olishim mumkin-ku, — dedi Alisher, qarmog‘ini suvga tashlab.

Sanjar bosh chayqab, tabassum qildi:
— Alisher, bu tadbirkorlar orasida eng keng tarqalgan xatolardan biri. Maosh tayinlash shart. Sababi quyidagicha.

Rahbar nima uchun o‘ziga maosh to‘lashi kerak?

— Birinchi sabab: bir kun kelib sen rahbar sifatida o‘rningga odam yollashni xohlaysan. Doimo do‘koningni o‘zing boshqara olmaysan. Balki, bir nechta filial ochasan yoki yangi biznes boshlaysan. O‘sha paytga kelib, yollangan rahbarga maosh to‘lash kerak bo‘ladi. Agar bu xarajatni hoziroq hisobga olmasang, moliyaviy modeling yo‘q bo‘lib ketadi, — tushuntirdi Sanjar.

— Ikkinchi sabab: sen ishlayapsan va vaqting pulga arziydi. Qanday qilib xodimlarga maosh to‘lashga tayyorsanu, o‘zingga emas? Dividendlar yaxshi, lekin ular har chorakda beriladi. Oilaviy xarajatlar esa har oy bor.

Tadbirkorlar yo‘l qo‘yadigan xatolar

— Tasavvur qil, har safar pul kerak bo‘lganda kassadan olib ketaverasan, — davom etdi Sanjar. — Bu moliyaviy tartibsizlikka olib keladi.

— Lekin men o‘z biznesimni nazorat qilaman-ku! — e’tiroz bildirdi Alisher.

— Bu faqat illyuziya. Agar qancha pul olganingni hisobga olmasang, biznesing shaffofligini yo‘qotasan. Hattoki, bilmagan holda juda ko‘p mablag‘ olib qo‘yishing mumkin, bu esa kassadagi pul yetishmovchiligiga olib keladi. Uzoq muddatda esa bu biznesing barbod bo‘lishiga sabab bo‘ladi.

Alisher o‘ylanib qoldi:
— Xo‘sh, tushundim. Lekin o‘zimga qancha maosh tayinlash kerak?

Rahbarning maoshini qanday hisoblash kerak?

Sanjar uchta yondashuvni taklif qildi:

1️⃣ Bozordagi o‘rtacha maosh
— Tarmog‘ingda rahbarlar qancha maosh olishini aniqlang. Agar sening hududingda bu summa 10 million so‘m bo‘lsa, shu miqdordan boshlang. Bu oddiy va aniq usul bo‘lib, haqiqiy bozor narxini ko‘rsatadi.

2️⃣ Biznes natijalariga bog‘liq maosh
— Maoshingni daromad yoki foydaga bog‘la. Masalan, tushumdan 10% ajratishni belgilang. Agar do‘kon oyiga 120 million so‘m ishlasa, maoshing 12 million so‘m bo‘ladi. Bu usul natijaga e’tibor qaratishga yordam beradi, lekin daromad o‘zgaruvchan bo‘lsa, noaniqlik yuzaga kelishi mumkin.

3️⃣ Ish soatingning qiymatini hisoblash
— Ishlash soatingni hisobla. Masalan, oyiga 176 soat ishlasang va soatlik mehnating qiymati 70 000 so‘m bo‘lsa, maoshing 12,3 million so‘m bo‘ladi. Bu usul vaqtingning haqiqiy qiymatini baholashga yordam beradi.

— Qaysi yondashuvni tanlash yaxshiroq? — so‘radi Alisher.

— O‘rningga odam yollaganingni tasavvur qil. Uning mehnati uchun qancha maosh berishga tayyorsan? Bu savol senga qaror qabul qilishga yordam beradi, — maslahat berdi Sanjar.

Mehnatga hurmat

Baliq ovlash yakunlanib qoldi. Alisher kutilmaganda dedi:
— Sanjar, sendan necha marta maslahat oldim, lekin biron marta vaqting ham pulga teng ekanini o‘ylamabman. Bugungi maslahat uchun qancha to‘lashim kerak?

Sanjar xursand bo‘ldi, do‘sti uning mehnatini qadrlay boshlagan edi. Ular kelishib oldilar: barcha keyingi maslahatlar haq to‘lanadigan bo‘ldi.

Xulosalar

Sanjar bilan suhbatdan keyin Alisher tushundi:
1️⃣ Rahbar albatta o‘ziga maosh to‘lashi kerak. Bu biznesni shaffof qiladi va xarajatlarni rejalashtirishga yordam beradi.
2️⃣ Maoshni hisoblash uchun turli yondashuvlar mavjud. Tanlov biznes xususiyatiga bog‘liq, lekin u obyektiv bo‘lishi shart.
3️⃣ O‘z mehnatingni hurmat qilish — bu nafaqat sharaf, balki moliyaviy intizom uchun zarur.

Endi Alisher o‘zini rahbar sifatida rasmiy maoshga o‘tkazish va moliyaviy modelini qayta ko‘rib chiqishga qaror qildi.

Siz-chi? Rahbar sifatida o‘zingizga maosh to‘laysizmi? Yoki hali ham kassadan pulni tartibsiz olib, biznesingiz barqarorligiga tahdid solyapsizmi? Balki, yondashuvingizni qayta ko‘rib chiqish vaqti kelgandir?

Boshqa Alisher va Sanjar hikoyalarini ham o‘qing:

Tovarlar uchun narxni qanday to‘g‘ri belgilash kerak?

Kassa bo‘shlig‘idan qanday qochish mumkin

Nega rahbar o‘ziga oylik maosh to‘lashi kerak?

Mahsulotlarning tannarxini qanday hisoblash kerak

O‘sish uchun yangi imkoniyatlarni qanday topish mumkin?

Xarajatlarni qanday optimallashtirish kerak

Tushumni foydaga qanday aylantirish kerak