Soliqlarni oylik ish haqiga  optimallashtirish

Oylik ish haqi xarajatlari va ularga hisoblanadigan soliqlar – harqanday korxona xarajatlarining eng muhim bo‘limlaridan biridir, bu ayniqsa xizmat ko‘rsatish sohasida yaqqolroq  seziladi.

Amaldagi qonunchilik xarajatlarni  optimallashtirishni taqozo etadi. Biznes rahbari va mulkdorga oylik ish haqi  va unga hisoblanadigan soliqlarni birmuncha qisqatririshga yordam beradigan bir necha variantlarni ko‘rib chiqamiz.  

 Jadvalda BHM – 300 000 so‘m bo‘lgan davrda     xodim oyiga 10 mln so‘m maosh olgan holatda  yil davomida  iqtisod qilish bo‘yicha misollar keltiraman.  

Rahbarning optimallashtirish borasidagi  tavsiyalarini  qo‘llash uchun quyidagi ishlarni amalga oshirish zarur:

•          Shtat jadvalini lavozimlarning  turlari bo‘yicha tahlil etib chiqish

•          Hisob-kitob vedomostlarini  oylik maosh miqdori va undan olinadigan soliqlar bo‘yicha  tahlil etib chiqish

•          Hisob-kitob vedomostlarini  xodimga to‘langan qo‘shimcha to‘lovlar bo‘yicha  tahlil etib chiqish

Xodimlarga  qo‘shimcha to‘lovlar

Shtatdagi xodimlarga oylik maoshdan tashqari quyidagi qo‘shimcha to‘lovlar ham to‘lanadi:

•          Har yilgi  mehnat ta’tili to‘lovi. E’tibor bering, agar siz mehnat ta’tili uchun to‘lovni har yili amalga oshirib bormasangiz, u ishdan bo‘shaganda xodimning   mehnat qilgan butun davri uchun mehnat ta’tili pulini to‘laysiz.

•          Kasal bo‘lgan kunlari uchun to‘lov – kasallik varaqasi taqdim etilganda to‘lanadi.

•          Ishdan bo‘shaganda qonunga muvofiq beriladigan pul – ish beruvchining tashabbusi bilan bo‘shatilganda beriladi

Bundan keyin  qiyoslaganda ushbu ma’lumotlarni ham e’tiborda tutish uchun keltirmoqdamiz.

Shtatdagi xodimlar uchun  soliq imtiyozlari

Shtatdagi xodimlar deganda bu holda mehnat shartnomasi bilan  ishlayotgan  xodimlar  nazarda tutiladi.

Soliq kodeksida jismoniy shaxsga solinadigan  daromad solig‘i (54-bob), ijtimoiy soliq (58-bob)  imtiyozlari, jumladan  quyidagilar  ko‘rsatib berilgan:

•          Mehnatga  to‘lanadigan  haqning eng kam miqdorining  80 tasigacha bo‘lgan ipoteka krediti bo‘yicha to‘lovlarga  soliq solinmaydi.

•          Xodimning ish beruvchidan ko‘rgan manfaatiga (xodim uchun bolalar bog‘chasiga, davolanishga va boshqalar xarajatlarga qilingan to‘lovlarga) soliq solinmaydi.

Ish beruvchiga o‘z xodimi uchun qilayotgan to‘lovlari turlarini, imtiyozli daromadlari bor yoki yo‘qligini tahlil etishni tavsiya qilamiz.

Kasanachilar

Kasanachilar – kompaniyaning o‘z ishlarini uylarida turgan holda qilib beradigan xodimlaridir.  Bu holda kasanachilar qo‘shimcha to‘lovlar olishga ham haqli.

Kasanachilar uchun imtiyozlar deganda  quyidagilar nazarda tutiladi:

•          JShDS bo‘yicha imtiyoz: 2025yilning 1 yanvariga  qadar soliq bazasi 50 foizga  kamayadi.

•          Ijtimoiy soliq bo‘yicha imtiyoz: yiliga 1  BHM

Ish beruvchiga lavozimlarni tahlil etib ko‘rishni, balki yana kimlarnidir kasanachilik  toifasiga o‘tkazish zarurligini tekshirib chiqishni tavsiya etamiz.

FHShchilar

FHShchilar  – fuqarolik huquqiy shartnoma asosida ishlayotgan, muayyan hajmdagi ishni bajarayotgan,  kompaniyaning xodimi bo‘lmagan jismoniy shaxslar.

Aslida, soliqlar nuqtai nazaridan imtiyozlar yo‘q.  Biroq ish beruvchining  qo‘shimcha to‘lovlar bo‘yicha  majburiyatining yo‘qligi juda katta ustuvorlik hisoblanadi.

Siz mana shu xodim bilan kelgusida, uzoq muddat  ishlashingizga ishonchingiz bo‘lmagan  hollarda, masalan sinov muddatida  FHSh asosida ishlash qulaydir.

O‘zini o‘zi band etganlar

O‘zini o‘zi band etganlar muayyan hajmdagi ishni bajarayotgan, shartnoma asosida  ishlayotgan va  kompaniyaning xodimi bo‘lmagan jismoniy shaxslar.

Soliqlar bo‘yicha imtiyozlar:

• JShDS dan ozod qilingan
• Ijtimoiy soliq – yiliga 1  BHM

Ish beruvchiga lavozimlarni  tahlil etib ko‘rishni, o‘zini o‘zi band etishga ruxsat etilganlar sifatida faoliyat yuritayotganlarni qaysidir lavozimlarga, masalan smm mutaxassis lavozimiga mos kelish-kelmasligini tekshirib ko‘rishni tavsiya qilamiz.

Yakka tartibdagi tadbirkorlar (YaTT)

YaTT  – tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirayotgan jismoniy shaxslar.

Soliq bo‘yicha imtiyozlar:

• JShDS  – qat’iy belgilangan, aylanmadan 4 foiz
• Ijtimoiy soliq  – oyiga 1  BHM

Ish beruvchiga lavozimlarni  tahlil etib ko‘rishni, qaysidir lavozimga YaTT sifatida  faoliyat yuritishga ruxsat etilganlar, masalan tarjima, tahrir qilish singari xizmatlar   to‘g‘ri kelish-kelmasligini tahlil etib chiqish.

Autsorsing

Autsorsing – vazifani chetdagi ixtisoslashtirilgan kompaniyaga topshirish. Masalan, buxgalterlik xizmatini “Yaran Consulting”ga taqdim etish. 

Bu holda ish beruvchi JShDS va ijtimoiy soliq, qo‘shimcha to‘lovlar to‘lamaydi,  Shuningdek, ish o‘rni tashkil etish, mebel va tashkiliy texnika vositalari sotib olishga mablag‘ sarflanmaydi.