Kameral soliq tekshiruvida nima tekshiriladi

«Soliq tekshiruvlarini tashkil etish va o’tkazish tartibi to’g’risida»gi Nizomga ko’ra, O’zbekiston Respublikasida soliq tekshiruvlari uch turga bo’linadi:

• Kameral soliq tekshiruvi
• Sayyor soliq tekshiruvi
• Soliq auditi

Har bir tekshiruv turining o’ziga xos xususiyatlari va o’tkazish tartibi bor.

Kameral soliq tekshiruvi nima?

Kameral tekshiruv — bu soliq organi tomonidan kompaniyaga bormasdan, soliq hisobotlaringizni tekshirishdir. Asosiy maqsad — soliqlar to’g’ri hisoblanganligi va to’liq va o’z vaqtida to’langanligini tasdiqlashdir. Buning uchun soliqchilar sizning soliq hisobotlaringizni va ularda mavjud boshqa ma’lumotlarni o’rganadilar.

Kameral tekshiruv qachon o’tkaziladi?

Kameral tekshiruv bir nechta holatlarda tayinlanishi mumkin:

• Agar siz soliq tekshiruvi davomida topilgan tafovutlardan keyin tuzatilgan soliq hisobotini yoki tushuntirishni taqdim etmagan bo’lsangiz.
• Agar soliq xizmatining xavflarni boshqarish tizimi kompaniyangiz soliq qonunchiligini buzishi mumkinligini aniqlasa.
• Agar soliq organi siz topshirgan hisobotlarda xatolar yoki mos kelmasliklarni topsa.
• Agar soliq organiga sizning tarafingizdan soliq qonunbuzarliklari bo’yicha shikoyat yoki murojaatlar kelib tushgan bo’lsa.
• Agar siz tuzatilgan soliq hisobotini topshirsangiz, bunda soliq summasi kamaytirilgan yoki zarar miqdori oshirilgan bo’lsa.

Oldindan tekshiruv tahlili nima?

Kameral tekshiruv boshlanishidan oldin soliq organi oldindan tekshiruv tahlilini o’tkazishi mumkin. Bu sizning soliq hisobotlaringiz ma’lumotlarini ichki tizimlar yordamida avtomatik tekshirishdir. Bu tahlil sizning ishtirokingizsiz o’tkaziladi va soliq organi rahbariyatining maxsus ruxsatini talab qilmaydi.

Agar soliqchilar xatolar yoki tafovutlarni aniqlasa, sizga soliq to’lovchining shaxsiy kabineti orqali xatolarni tuzatish yoki tushuntirishlarni taqdim etish haqida bildirishnoma yuboriladi. Sizda hujjatlarni tuzatish yoki tafovutlar sabablarini tushuntirish uchun 10 kun bor.

Kameral tekshiruvning o’ziga xos xususiyatlari

• Kameral tekshiruv faqat muddatlari o’tmagan soliq davrlari uchun o’tkaziladi.
• Agar ushbu davr bo’yicha soliq monitoringi o’tkazilayotgan bo’lsa, kameral tekshiruv tayinlanmaydi (istisno — monitoringning muddatidan oldin to’xtatilishi).
• Agar kameral tekshiruv tugashiga 5 kun qolganida siz tuzatilgan hisobotni taqdim etsangiz, o’zgarishlar hisobga olinadi.

Kameral tekshiruv tartibi: nimalarga e’tibor berish kerak

Kameral soliq tekshiruvi qanday o’tkaziladi

Kameral tekshiruv soliq organi rahbarining buyrug’i asosida boshlanadi. Ushbu hujjatda quyidagilar ko’rsatiladi:

• Kompaniya nomi va uning identifikatsion raqami
• Tekshiruvchini ismi va lavozimi
• Tekshiruv muddatlari va davri

Kameral tekshiruv 60 kundan ortiq davom etishi mumkin emas va u buyrug’da ko’rsatilgan sanadan boshlanadi.

Tekshiruv davomida soliq xizmati kompaniyangizga tegishli ma’lumot va hujjatlarni faqat sizdan emas, balki uchinchi shaxslardan ham so’rashi mumkin.

Tekshiruv davomida nima sodir bo’ladi

Tekshiruv yakunlanganda, tekshiruvchi xulosa tayyorlaydi. Unda quyidagilar qayd etiladi:

• Tekshiruv boshlanish sabablar
• Hisobotlaringizda xatolar yoki qonunbuzarliklar topilganmi
• Siz yoki boshqa shaxslardan talab qilingan hujjatlar natijalari

Agar xulosada tafovutlar yoki xatolar ko’rsatilsa, sizga ularni tuzatish talabi yuboriladi. Talab yuborilgan sana tekshiruvning yakunlangan sanasi deb hisoblanadi. Agar qonunbuzarliklar topilmagan bo’lsa, soliq xizmati shaxsiy kabinetingiz orqali sizga bu haqda xabar beradi.

Agar tuzatishlar talabi kelgan bo’lsa, nima qilish kerak

Agar siz talabni olgan bo’lsangiz, sizda quyidagi amallar uchun 5 kun bor:

• Tuzatilgan soliq hisobotini taqdim etish
• Tushuntirishlar berish va tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilish

Siz soliq maslahatchilarining yordamidan foydalanishingiz mumkin, ular sizning nomingizdan asoslarni taqdim etishadi. Soliq xizmati sizning tushuntirishlaringizni 15 kun ichida ko’rib chiqadi. Agar tushuntirishlaringiz qabul qilinsa, sizga talabni bekor qilish yoki yangi ma’lumotlar bilan tuzatilgan talabni yuborish haqida bildirishnoma yuboriladi.

Agar tushuntirishlar qabul qilinmasa yoki hisobotlar tuzatilmasa, soliq xizmati yanada chuqurroq tekshiruv — soliq auditini tayinlashi mumkin.

Agar qonunbuzarliklar topilsa, nima qilish kerak

Agar tekshiruv davomida soliq xizmati qonunbuzarliklarni aniqlasa, tekshiruvchi barcha aniqlangan muammolarni qayd etgan akt tuzadi. Buzilishlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

• Soliqlarni to’lamaslik
• Soliq hisobida xatolar
• Kassoviy apparatlardan noto’g’ri foydalanish
• Daromadlarni yashirish yoki kamaytirish
• Soliq bazasini hisoblashda xatolar
• Hisob-fakturalarni rasmiylashtirishda qonunbuzarliklar

Akt tuzilganidan so’ng, soliq organi rahbari 5 kun ichida materiallarni ko’rib chiqib, qaror qabul qiladi. Soliqlarni qo’shimcha hisoblash va jarimalar bo’yicha qaror sizga 2 kun ichida yuboriladi. Agar siz hisoblangan summalarni ixtiyoriy ravishda to’lamasangiz, soliq xizmati qarzni mustaqil ravishda undirishi mumkin.

Tekshiruv qachon yakunlanadi

Kameral tekshiruv yakunlanadi, agar:

• Sizga tuzatish talabi yuborilgan bo’lsa, yoki
• Soliq xizmati sizga xatolar aniqlanmaganligini rasmiy ravishda xabar qilgan bo’lsa

Kameral tekshiruv — bu soliq organlariga soliqlar bo’yicha barcha hisob-kitoblar va to’lovlarning to’g’riligini tekshirish imkonini beruvchi standart protsedura. Hisobotlaringizni kuzatib borish va bildirishnomalarga tezkor javob berish muhimdir, bu sizga muammolar va qo’shimcha tekshiruvlardan qochishga yordam beradi.