Nega biznes kasodga uchryapti

Biz, mana 12 yildan buyon kompaniyalarni  ro‘yxatdan o‘tkazamiz va ular uchun buxgalteriya  xisobotlarini yuritamiz. Bu davr mobaynida biz uzoqni ko‘zlagan biznes g‘oyalar, ajoyib jamoa va boshlang‘ich kapitalning mavjudligiga qaramasdan yuzlab kompaniyalarning ochilgani va yopilganining guvohi bo‘ldik. 

Biz o‘z faoliyatini boshlayotgan tadbirkor bilan  kompaniya  ro‘yxatga olingunga qadar o‘tkazilgan maslahatlashuvlarda har doim quyidagi beshta holatni muhokama qilamiz. 

Hamkorlar bilan oldindan kelishib olmaslik

Biznesni yakka tartibda ochishga, ko‘pincha hamma ham jur’at qilavermaydi, shuning uchun ham ko‘pchilik ishni do‘stlari, qarindoshlari va boshqa hamkorlar bilan  boshlaydi.

Bunday hollarda barcha shartlarni biznes boshlangunga qadar ochiq kelishib olish juda  muhimdir. Bu shartlarga  quyidagilar kiradi:

•         Jamoaning  har bir ishtirokchisi o‘rtasida vazifalarning aniq belgilanishini

•         Kim rahbar bo‘lishi va ohirgi qarorni  qabul qilishi haqida kelishib olish

•         Ta’sischilarning chiqib ketish va yangilarining kirish  shartlarini muhokama etish.

Har bir ishtirokchi uchun muhim bo‘lgan boshqa masalalarga ham oydinlik kiritish zarur. Jamoaning butun borlig‘i g‘ayrat va ishtiyoqqa to‘la bo‘lgan barcha a’zolari dastlab, ko‘p hollarda jamoaning tarqalib ketishiga, va natijada  biznesning o‘zini ham barbod bo‘lishiga  olib keladigan  ba’zi kichik omillar haqida hatto o‘ylab ham ko‘rmaydilar

Biz barcha shartlarni nafaqat muhokama etishni, balki ularni  yozib qo‘yishni tavsiya qilamiz. Vaqt o‘tishi bilan ahdu paymonlar ham unutilishi mumkin, qog‘ozdagi kelishuv esa har doim ortiqcha bahslarga barham berishga ko‘maklashadi. Shunday qilib siz nafaqat biznesni, balki o‘zaro yaxshi munosabatlaringizni ham asrab qolishingiz mumkin.

Moliyaviy hisob-kitoblar yo‘q

Ba’zida biznes g‘oya shunchalik jozibador bo‘lib ko‘rinadiki, u go‘yo  aniq “nishonga uradi”  va go‘yo mijozlar hoziroq qarshingizda navbatga saflanishga tayyordek tuyuladi.

Bizga maxsulotimizni juda sifatli va juda arzon qila oladigandek  va narh hisobiga bozorning boshqa ishtirokchilari bilan raqobatlasha oladigandek bulib ko‘rinadi.  Biroq ko‘plab hollarda boshlovchi tadbirkorlar quyidagi singari muammolar bilan yuzma-yuz keladilar:

•         Tannarxni xato hisoblash va buning oqibatida kelib chiqadigan noto‘g‘ri baho chiqarish

•         Sotuvning unchalik  faol ketmayotgani tufayli pul yetishmasligi, yetkazib beruvchilar esa mudom pul talab etishi

•         Barcha mulkni arzon-garovga sotishga majburlaydigan bir olam qarzlar

Biz biznesni boshlab yuborishga shoshilmaslikni, hisob-kitoblarga, rejalarni puxtalashtirishga ko‘proq e’tibor va  vaqt sarflashni tavsiya etamiz. Balki hatto maxsus kurslardan o‘tish yoki ekspertlar  maslahatlarini olish kerak bo‘lar. 

Moliyaviy va huquqiy savodxonlik yetishmasligi

Ko‘pincha boshlovchi tadbirkorlar firma ochib, ishni boshlab yuborishga shoshiladilar. Lekin o‘z-o‘zidan kompaniyani ro‘yxatdan o‘tkazish bu – juda oddiy ishga aylangan.

Siz biznesni tashkil etish bo‘yicha javobgarlikni bo‘yningizga olishingiz bilan darhol faoliyatni tartibga soladigan turli qonun aktlariga amal qilish majburiyati paydo bo‘ladi. Agar siz ular bilan tanish emas ekansiz – otning kallasidek jarimalarga tayyor turing.   

Biz biznesni boshlash oldidan quyidagi singari bir necha g‘oyat muhim hisoblangan masalalarni o‘zingiz uchun oydinlashtirib olishingizni maslahat beramiz:

•         Sizning  faoliyatingizni qaysi me’yoriy hujjatlar qat’iy belgilab  berishi, biznesni olib borishda ularga to‘liq amal qilishni

•         Tadbirkorlik faoliyatida qanday jarimalar mavjud va ularning solinishini qanday  chetlab o‘tishni  

•         Qaysi soliqlarni siz to‘lashingiz kerak va qanday hisobotlar topshirilishi  zarurligini

•         Sizning kompaniyangizda hujjatlar aylanishi qanday bo‘lishi kerakligini

Bularning barchasini o‘zingiz mustaqil bajarishingiz shart emas, siz ekspertlarga murojaat etishingiz, xodim yollashingiz yoki barchasini autsorsga topshirishingiz mumkin.

Sabr-bardoshingiz yetmaydi yoki sabr-bardoshingiz cheksiz bo‘lsa

Odatda, boshlovchi tadbirkorlar qiynchiliklar bilan yuzma-yuz kelar ekan, ikkita mutlaqo qarama-qarshi pozisiyani egallab oladilar:  

•         o‘zlarining bizneslariga g‘oyat rujo‘ qo‘yadilar, zararlar va boshqa salbiy ko‘rsatkichlar ko‘ziga ham ko‘rinmaydi

•         darhol foyda olmasalar ishni davom ettira olmaydilar

Biz holatga odilona qarashga va oqilona qarorlar qabul qilishga yordam beradigan  maqsadli ko‘rsatkichlarni to‘plashni  maslahat beramiz. 

Agar, harqalay  vaziyatni odilona baholab bo‘lmasa yanada  tajribaliroq tadbirkorlarga murojaat etish, maslahat so‘rashdan uyalmaslik kerak. 

Ekspertlarning pullik konsul’tasiyalari o‘rniga tekin maslahatlar

Mohir tadbirkorning yaxshi maslahati – doimo foydali.

Biroq ko‘pgina holarda  boshlovchi tadbirkorlar maslahatni  biznesga mutlaqo aloqasi bo‘lmagan odamlardan: do‘stlari, qarindoshlari, qo‘shnilaridan  olib, shu bo‘yicha ish yuritadi.

Quyidagi holatlar ham tez-tez uchrab turadi:

•         Tadbirkor shartnomani huquqshunosga buyurtma qilish o‘rniga bu hujjatga tanishining qachonlardir oshxonasiga mebel buyurtma qilgani uchun tuzilgan shartnomasini asos qilib oladi. Shartnoma shartlari uning biznesiga  mutlaqo to‘g‘ri kelmaydi, uning huquqlari himoyalanmaydi. Hozirgi kunda u mijoz bilan ishni ko‘rish uchun sudga qatnashga  majbur bo‘lmoqda.

•         Bundan 20 yil ilgari biznes boshlagan qo‘shni, tadbirkorni – agar foyda olmas ekan, soliqni to‘lashning keragi yo‘qligiga ishontiradi. Bunday yo‘l tutish tadbirkorning o‘ziga ham to‘g‘ri va haqqoniy bo‘lib ko‘rindi. Natijada u  soliq to‘lashdan bosh tortgani uchun  ko‘pmillionli jarimani, buning ustiga  soliqni ham to‘laydi.

Bu singari holat ko‘plab pulni bekorga yo‘q bo‘lib ketishiga, boshlang‘ich davrda esa biznesning yopilib ketishiga olib keladi.

Biz barcha muhim masalalar bo‘yicha malakali mutaxassislardan  maslahatlar olish va muvaffaqiyatli biznesingizni rivojlantirishingiz tarafdorimiz!