Faol o‘sish bosqichida yo‘l qo‘yiladigan 7 halokatli xato

Faol o‘sish bosqichida kompaniyalar ko‘plab chaqiriqlarga va qiyinchiliklarga duch keladi.

Biznes-konsultant Itsxak Adizes o‘zining «Korporatsiya hayot tsiklini boshqarish» kitobida ushbu bosqichni batafsil tahlil qiladi va biznes uchun halokatli bo‘lishi mumkin bo‘lgan asosiy xatolarni ajratib ko‘rsatadi.

Kichik biznes bu jihatlarga katta e’tibor bermasdan ham ishlashi mumkin, ammo kompaniya o‘sib borgani sari ushbu omillarni hisobga olish muhim bo‘lib qoladi.

1. Tashkiliy tuzilmaning ahamiyatini kam baholash

Faol o‘sish bosqichida kompaniya kengayish va yangi bozorlarni egallashga intiladi. Shu jarayonda rahbarlar tashkiliy tuzilmaning ahamiyatini yetarlicha baholamasliklari mumkin.

Nima uchun bu muammo?
Agar xodimlarning roli va javobgarligi aniq belgilanmasa, jamoa ichida tartibsizlik, noaniqlik va samaradorlikning pasayishi kuzatiladi.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Moslashuvchan, lekin tartibli tashkilot tuzilmasini yaratish;
  • Xodimlarning aniq rol va vazifalarini belgilash;
  • Tez o‘zgarishlarga javob bera oladigan tizimni shakllantirish.

Xulosa: Agar kompaniya tez o‘sayotgan bo‘lsa, tizimli boshqaruv va aniq rol taqsimoti samaradorlikni oshirishga yordam beradi.

2. Nazorat tizimiga e’tiborsizlik

Faol o‘sish bilan kompaniya operatsiyalari hajmi va xodimlar soni ortadi. Agar boshqaruv samarali nazorat tizimini joriy etmasa, kompaniya muhim jarayonlar ustidan nazoratni yo‘qotish xavfiga duch keladi.

Nima uchun bu muammo?
Boshqaruv nazorati sust bo‘lsa:

  • Moliyaviy yo‘qotishlar oshishi mumkin;
  • Ish jarayonlarida qoidalarga rioya qilinmaydi;
  • Muammolar erta aniqlanmaydi, natijada ularni hal qilish qiyinlashadi.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Nazorat tizimlarini joriy etish (moliya, operatsiyalar, mijozlar bilan ishlash va h.k.);
  • Hisobot tizimini yo‘lga qo‘yish va natijalarni muntazam kuzatib borish;
  • Muammolarni oldindan aniqlash uchun monitoring tizimlarini yaratish.

Xulosa: Kompaniya nazorat tizimisiz muvaffaqiyatli va barqaror rivojlana olmaydi. Samarali nazorat – o‘sish va moliyaviy barqarorlikning asosiy omillaridan biridir.

3. O‘z imkoniyatlarini ortiqcha baholash

Faol o‘sish bosqichida rahbarlar o‘zlarining va jamoasining imkoniyatlarini ko‘pincha ortiqcha baholaydilar.

Nima uchun bu muammo?

  • Ular juda ko‘p loyihalar va vazifalarni bir vaqtning o‘zida olishadi, bu esa resurslarning haddan tashqari zo‘riqishiga olib keladi.
  • Natijada ish sifati pasayadi, jamoa esa charchaydi va motivatsiyasi kamayadi.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Diqqatni asosiy yo‘nalishlarga qaratish va faqat strategik muhim loyihalar bilan shug‘ullanish;
  • O‘sishni bosqichma-bosqich amalga oshirish, jamoaga ortiqcha yuklamaslik;
  • Resurslarni to‘g‘ri taqsimlash, xodimlarni haddan tashqari yuklamaslik.

Xulosa: Haddan tashqari kengayish kompaniyaning samaradorligini pasaytirishi va sifatga zarar yetkazishi mumkin. Tartibli va nazorat qilinadigan o‘sish uzoq muddatli muvaffaqiyatning kalitidir.

4. Korporativ madaniyatga yetarlicha e’tibor qaratmaslik

Kompaniya tez o‘sganda, yangi xodimlarni tez qabul qilishga majbur bo‘ladi. Biroq, ularning korporativ madaniyatga moslashuvi e’tibordan chetda qolishi mumkin.

Nima uchun bu muammo?

  • Jamoada kelishmovchilik va disbalans paydo bo‘lishi mumkin;
  • Xodimlar o‘zlarini jamoaning bir qismi sifatida his qilmaydi, natijada motivatsiya pasayadi;
  • Umumiy qadriyatlar va maqsadlar yo‘qolishi mumkin, bu esa ish unumdorligiga salbiy ta’sir qiladi.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Korporativ madaniyatni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish uchun tizimli yondashuv kerak;
  • Yangi xodimlarni integratsiya qilish bo‘yicha maxsus dasturlar joriy qilish;
  • Rahbariyat doimo kompaniyaning qadriyatlarini targ‘ib qilishga e’tibor qaratishi kerak.

Xulosa: Tez o‘sish sharoitida faqat biznes jarayonlari emas, balki jamoaning birlashishi va motivatsiyasi ham muhim. Korporativ madaniyatni rivojlantirish – kompaniyaning uzoq muddatli barqarorligi uchun zarur.

5. O‘zgarish zaruriyatini e’tiborsiz qoldirish

Faol o‘sish bosqichida ko‘plab kompaniyalar allaqachon sinovdan o‘tgan strategiyalarga suyanib, o‘z biznes jarayonlariga o‘zgartirish kiritishni istamaydi.

Nima uchun bu muammo?

  • Bozor doimiy o‘zgarib boradi, va kompaniya yangi sharoitlarga moslasha olmasa, raqobatchilardan ortda qolish xavfi mavjud;
  • Eskirgan strategiyalar samaradorligini yo‘qotishi mumkin, bu esa kompaniyaning o‘sishini sekinlashtiradi.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Bozor tendensiyalarini kuzatish va doimiy tahlil qilish;
  • O‘zgarishlarga ochiq bo‘lish va yangiliklarni joriy etish;
  • Proaktiv yondashuvni qo‘llash, ya’ni kompaniya o‘zgarishlarni kutish emas, balki ularga oldindan tayyor bo‘lishi kerak.

Xulosa: Bozorga moslashuvchanlik – kompaniyaning uzoq muddatli muvaffaqiyatini ta’minlovchi asosiy omillardan biri. O‘zgarishlarni qabul qila olmagan bizneslar vaqt o‘tishi bilan raqobatbardoshlikni yo‘qotadi.

6. Moliyani noto‘g‘ri boshqarish

Kompaniyaning o‘sishi katta moliyaviy investitsiyalarni talab qiladi. Shu sababli moliya bilan bog‘liq xatolar biznes uchun halokatli bo‘lishi mumkin.

Nima uchun bu muammo?

  • Xarajatlarni nazorat qilmaslik – keraksiz yoki haddan tashqari katta xarajatlar;
  • Muhim loyihalarni yetarlicha moliyalashtirmaslik, natijada biznes o‘sishi sekinlashadi yoki to‘xtaydi;
  • Likvidlik yetishmovchiligi – kompaniya kutilmagan xarajatlarga yoki inqirozga tayyor bo‘lmasligi mumkin.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Byudjetni rejalashtirishni aniq olib borish;
  • Xarajatlar va daromadlarni doimiy nazorat qilish;
  • Moliyaviy konsalting va ekspertlar bilan ishlash.

Xulosa: Noto‘g‘ri moliyaviy boshqaruv kompaniyaning barqaror rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi. To‘g‘ri moliyaviy strategiya esa biznes o‘sishining mustahkam poydevorini yaratadi.

7. Yetakchilikning yetishmasligi

Kompaniyaning tez o‘sishi kuchli liderlikni talab qiladi. Agar rahbar yetarlicha motivatsiya bera olmasa, bu jamoa ichida tartibsizlikka olib kelishi mumkin.

Nima uchun bu muammo?

  • Rahbar aniq strategik yo‘nalish bera olmasa, jamoa maqsadsiz harakat qiladi;
  • Lider xodimlarni ilhomlantira olmasa, motivatsiya pasayadi;
  • Noto‘g‘ri qarorlar qabul qilinsa, bu butun biznes jarayonlariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

📌 Adizes tavsiyasi:

  • Rahbarlik ko‘nikmalarini doimiy rivojlantirish;
  • Tashabbuskor va ishonchli boshqaruv usulini qo‘llash;
  • Jamoani rag‘batlantirish va ularning professional o‘sishiga e’tibor qaratish.

Xulosa: Kuchli liderlik – kompaniyaning muvaffaqiyati va barqaror o‘sishining asosiy omili. Rahbar faqat strateg bo‘lishi kerak emas, balki jamoani ruhlantirib, ularni ilhomlantira olishi ham muhim.

Yangiliklar va maqolalar

barcha maqolalar