Buxgalteriya hisobi mustaqil olib borishga arziydigan ishmi?

“Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonunga binoan buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etishni rahbar mustaqil amalga oshiradi. Buxgalteriya hisobi xizmati tashkil etiladi  yoki shartnoma asosida ishlaydigan  jalb qilingan buxgalter xizmatidan foydalaniladi.

Ko‘pincha, yirik tashkilotlarda rahbarlar  buxgalteriya hisobini shaxsan olib borishga qaror qiladi.

Shunday qilish zarurmi?

Avvaliga rahbar buxgalteriya hisobini mustaqil olib borishga  qaror qiladigan sabablarni  ko‘rib chiqishga tavsiya etaman:      

•          Buxgalter ishi uchun to‘lanadigan tayyor mablag‘ning yo‘qligi;

•          Buxgalteriya hisobi  sohasida faqat  ozgina bilimi borligi;

•          Bu vaqtinchalik chora, xatolarni to‘g‘rilash uchun keyinroq auditor  chaqirish mo‘ljallanganligi.

Auditorlik amaliyotimda hisob-kitoblarni rahbarning  o‘zi olib borayotgan kompaniyalarni ko‘p uchratganman va shuni aytishim kerakki, bu hol kompaniyaga  muvaffaqiyat olib kelgan deb ayta olmayman. Mening nazarimda korxonaning muvaffaqiyati to‘g‘ridan-to‘g‘ri  uning ravnaqiga qanchalik jon kuydiradigan marketingni, savdoni, strategiyani  rivojlantirish bilan  bog‘liq. Ya’ni rahbarlar  barcha vaqtlarini  asosan  strategik rejalashtirish va biznesni rivojlantirishga bag‘ishlaydilar. 

Hatto eng kichkina kompaniya ham buxgalterlik  hisob-kitobini olib borish deganda   nafaqat schet fakturani to‘ldirish va yagona soliq to‘lovini  hisoblab chiqishni,  balki har bir soliqni hisoblashning nozik tomonlarini,  soliq, mehnat va ma’muriy kodekslarini bilishni, buxgalteriya provodkalarini tuzish, buxgalteriya hisob-kitobining milliy standartlarini bilishni ko‘zda tutadi.  Ya’ni nafaqat hisob-kitobni olib borish, balki  bilimini oshirishga: ixtisoslashtirilgan adabiyotlarni o‘qish, soha bo‘yicha seminarlarga, qonunchilikdagi o‘zgarishlar  monitoringiga   qatnashishga harakat qilish kerak.

Rahbarlar shuncha ish uchun vaqtni qaerdan topadi?  Boshlovchi tadbirkorlarning ko‘pchiligi  bir kechayu kunduzda 18 – 19 soatlab ishlaydilar.  Ha, ishonavering, biznesni  endigina boshladingmi, har bir ishni o‘z muddatida  tugallash qiyin.  Biroq, buxgalteriya hisob-kitoblarini olib borish  va soliq, moliya va statistika hisobotlari  e’tiborni  to‘liq bir jayga to‘plashni talab qiladi. Agar inson  haftaning  7 kunida 18 soatdan ishlaydigan bo‘lsa e’tiborni  jamlash haqida qanday  gap bo‘lishi mumkin? 

Aminmanki, buxgalterlikni o‘zi olib borayotgan rahbarlarning ko‘pchiligi fikrimga qo‘shilmas,  biroq buxgalteriya hisob-kitoblarini mustaqil olib borishning anchagina  afzalliklari ham bor:

•          Pul mablag‘lari, aktivlar, xarajatlar  nazorati;

•          Barcha boshlang‘ich hujjatlarning borligi va harakati  nazorati;

•          Hisob-kitobni olib borish sifatini, hisobotlarni tayyorlash  nazorati.

Ya’ni bunday rahbarda har doim hamma narsa nazoratda.

O‘z biznesimni boshlagan davrda iqtisod qilish maqsadida hamma ishni  o‘zim mustaqil qilar edim, biroq oradan 3 – 4 oy o‘tgach moliyaviy natijalarni   tahlil etib, shunday xulosaga keldimki, rostdan ham anchagina  narsa  iqtisod qildim, lekin hech narsa topmaganimni angladim!  O‘zimga biror narsa  topishga vaqt ham bo‘lmagan, axir qancha yugurib yelish mumkin.

O‘sha paytdan boshlab kompaniya ravnaqiga  bevosita aloqador bo‘lmagan  zarur ishlarni: tashkiliy texnikaga xizmat ko‘rsatish, klining xizmati, kur’erlik xizmati – barchasini autsorsga berishga  harakat qilaman.

Hisob-kitobni qanday olib borishni har bir rahbar o‘zi  buxgalterlik qiladimi,  chetdan buxgalter yollaydimi yoki autsorsing kompaniyasi bilan  shartnoma tuzadimi buni o‘zi  tanlaydi, biroq auditor va biznes mulkdori sifatida tavsiya qilmoqdamanki, qaror qabul qilishdan  ilgari  nafaqat xizmatning, balki o‘z vaqtingizning narxini va zararlaringizni ham hisoblab ko‘ring.

Yangiliklar va maqolalar

barcha maqolalar