2026-yildan boshlab o‘zini o‘zi band qilganlar va yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun soliq solish va biznes yuritishdagi o‘zgarishlar

2025-yil 12-avgustdagi 247-sonli PQ “Yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar uchun qulay shart-sharoitlar yaratish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qaroriga asosan soliq solish va biznes yuritish qoidalariga sezilarli o‘zgarishlar kiritildi.

Yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar uchun maxsus huquqiy rejim

2. Markaziy bank, Istiqbolli loyihalar milliy agentligi, Iqtisodiyot va moliya vazirligi hamda Soliq qo‘mitasining 2030 yil 31 dekabrgacha to‘lov tashkilotlarining raqamli platformalari (keyingi o‘rinlarda raqamli platformalar) orqali yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarga davlat va moliyaviy xizmatlarni onlayn tarzda ko‘rsatish bo‘yicha quyidagilarni nazarda tutuvchi maxsus huquqiy rejimni joriy etish to‘g‘risidagi taklifi ma’qullansin:

(a) barcha zarur xizmatlarni qamrab oluvchi raqamli platformalarni yaratish, xususan:
(i) yakka tartibdagi tadbirkor va o‘zini o‘zi band qilgan shaxs faoliyatini ro‘yxatdan o‘tkazish va to‘xtatib turish;
(ii) soliqlarni avtomatik ravishda hisoblash va to‘lash;
(iii) daromadlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida deklaratsiyalarni avtomatik ravishda to‘ldirish;
(iv) operatsiyalarni real vaqt rejimida fiskallashtirish;
(v) bank hisobvaraqlarini ochish, ulanish va boshqarish;
(vi) tovar va xizmatlar realizatsiyasi uchun hisob-kitoblarni amalga oshirish;
(vii) jismoniy shaxslar o‘rtasida o‘zaro hisob-kitoblar, jumladan, pul o‘tkazmalarini amalga oshirish;
(viii) soliq va boshqa hisobotlarni avtomatik ravishda shakllantirish va yuborish;

(b) aholi bilan hisob-kitoblarda raqamli platformalar orqali fiskal cheklarni shakllantirish va berish.

3. Belgilansinki, maxsus huquqiy rejim doirasida:
(a) 2025 yil 1 noyabrdan boshlab raqamli platformalar orqali masofaviy biometria vositasi yordamida identifikatsiya qilish va mobil telefon raqamiga SMS-xabar yuborish yo‘li bilan yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish imkoni yaratiladi;
(b) shartnomalar, to‘lov bo‘yicha farmoyishlar, elektron hisobvaraq-fakturalar va qabul qilish-topshirish dalolatnomalarini (bajarilgan ishlar to‘g‘risida) raqamli platformalarda masofaviy biometria vositasi orqali identifikatsiya qilish va SMS-xabar orqali tasdiqlash usuli yordamida elektron raqamli imzodan foydalanmasdan imzolashga ruxsat etiladi hamda bunday tarzda imzolangan hujjatlar qog‘oz nusxadagi hujjatlar bilan teng yuridik kuchga ega hisoblanadi;
(v) raqamli platformalarda elektron hujjat aylanishi bo‘yicha to‘liq xizmatlar spektri ko‘rsatiladi va quyidagilarni o‘z ichiga olgan to‘liq moliyaviy va to‘lov operatsiyalari tsikli amalga oshiriladi:
(i) elektron hamyonlar ochish va ularga xizmat ko‘rsatish;
(ii) naqd va naqdsiz pul mablag‘larini qabul qilish, qayta ishlash va o‘tkazish;
(iii) o‘zaro hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun to‘lov rekvizitlari va matritsali shtrix-kodlarni (QR kodlar) generatsiya qilish hamda to‘lovlarni kontaktsiz «tap to pay» texnologiyasi orqali qabul qilish;
(iv) integratsiyalashgan bank va to‘lov xizmatlari orqali mablag‘larni kirim qilish, o‘tkazish va chiqim qilish, pul oqimlarini boshqarish;
(g) yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar uchun raqamli platformalarda ochilgan elektron hamyon tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan va daromadlarni qabul qilish, xodimlar, kontragentlar va davlat organlari bilan hisob-kitoblarni amalga oshirish hamda soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lash uchun mo‘ljallangan bankda ochilgan hisobvaraqka tenglashtiriladi. Bunda elektron hamyonga ega bo‘lgan yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar uchun bank hisobvaraqlarini ochish ixtiyoriy etib belgilansin;
(d) raqamli platformalar soliq organlari axborot tizimlariga to‘liq integratsiya qilingan bo‘lishi va ularni yaratgan to‘lov tashkilotlari maxsus soliq rejimlari foydalanuvchilari va Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parki rezidentlari hisoblanmasligi lozim.

4. Mehnat munosabatlarining moslashuvchanligini oshirish maqsadida quyidagilarni nazarda tutuvchi xodimlarning mehnati uchun kunlik to‘lov («shu kunning o‘zida») mexanizmi tajriba tariqasida joriy etilsin:
(a) ushbu mexanizmni qo‘llash uchun quyidagi shartlarga rioya etilishi lozim:
(i) xodim bilan elektron mehnat shartnomasi tuzilgan bo‘lishi;
(ii) xodim raqamli platformalarda elektron hamyonga ega bo‘lishi;
(iii) soliqlar va yig‘imlarni hisoblab chiqarish va to‘lashni o‘z ichiga olgan soliq intizomiga qat’iy rioya qilinishi;
(b) mexanizm ixtiyoriy asosda joriy etiladi va ish beruvchini maxsus huquqiy rejim doirasidan tashqaridagi mehnat qonunchiligining boshqa qoidalariga rioya etishdan ozod etmaydi;
(v) raqamli platforma operatori:
(i) xodimlarga «shu kunning o‘zida» mexanizmi bo‘yicha ish haqi to‘lash uchun to‘lov vositalarini taqdim etadi;
(ii) mexanizmning samarali ishlashi uchun davlat organlarining axborot tizimlari bilan integratsiyalashuvni ta’minlaydi.

Tadbirkorlik subyektlari o‘rtasida teng sharoitlarni ta’minlash

5. Belgilansinki, 2026 yil 1 yanvardan boshlab:
(a) quyidagilar bekor qilinadi:
(i) yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun qat’iy belgilangan miqdorda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini to‘lash tartibi;
(ii) soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan daromadi yuz million so‘mdan oshmagan o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarni aylanmadan olinadigan soliq to‘lashdan ozod qilish tartibi;

(b) yillik aylanmasi 1 milliard so‘mgacha bo‘lgan yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar uchun aylanmadan olinadigan soliq stavkasi 1 foiz miqdorida belgilanadi;

(v) maxsus huquqiy rejim doirasida:
(i) jismoniy shaxslarga tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishda mahsulot va xizmatlarning yiriklashtirilgan guruh identifikatsiya kodlaridan foydalanishga ruxsat beriladi;
(ii) yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarning soliq hisobotlari va boshqa ma’lumotlarining to‘g‘ri shakllantirilishi hamda o‘z muddatida soliq organlariga taqdim etilishi va soliqlarning to‘lanishi yuzasidan javobgarlik to‘lov tashkilotlari zimmasiga yuklatiladi;

(g) yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarning soliq davrida tovarlarni (xizmatlar) realizatsiya qilishdan olgan daromadlari bir milliard so‘mdan oshganda yoki raqamli platformadan tashqari aylanmalari bo‘yicha soliqlarni hisoblash va soliq hisobotlarini taqdim etishning Soliq kodeksida belgilangan amaldagi tartibi saqlab qolinadi.

**6. Soliq qo‘mitasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi bilan birgalikda uch oy muddatda maxsus huquqiy rejim doirasida yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar uchun aylanmadan olinadigan soliq bo‘yicha hisobotning soddalashtirilgan shaklini tasdiqlasin hamda soliq hisobotini to‘lov tashkilotlari tomonidan raqamli platforma orqali soliq organiga taqdim etishni yo‘lga qo‘yish maqsadida tegishli axborot tizimlarining o‘zaro integratsiya qilinishini ta’minlasin.

Davlat tomonidan tartibga solish vositalarini takomillashtirish

7. Belgilansinki, 2026 yil 1 yanvardan boshlab:
(a) yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarda raqamli platformalarda generatsiya qilingan elektron to‘lovlarni qabul qiluvchi maxsus QR kod mavjud bo‘lishi chakana savdo qoidalarining majburiy talabi etib belgilandi va maxsus QR kod mavjud emasligi nazorat-kassa texnikasini va (yoki) hisob-kitob terminallarini qo‘llamaslikka tenglashtiriladi;

(b) raqamli platformalar orqali berilgan xarid cheklariga nisbatan qonunchilikda belgilangan jismoniy shaxslarga sotib olingan tovarlar (xizmatlar) qiymatining 1 foizini qaytarish tartibi qo‘llanilmaydi;

(v) yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarga kreditlar olishda qulaylik yaratish maqsadida raqamli platformalardagi pul aylanmalari to‘g‘risidagi ma’lumotlar kredit byurolariga kiritiladi.

8. Belgilansinki, mazkur qarorning 2, 3 va 4 hamda 7-bandlari soliq organlarining axborot tizimlari bilan integratsiya qilingan elektron platformaga ega aggregatorlar orqali yo‘lovchilarni tashish hamda buyurtma asosida tovarlarni yetkazib berish xizmatini amalga oshiruvchi o‘zini o‘zi band qilgan shaxslarga nisbatan tatbiq etilmaydi.

Raqamli platformalarni yaratish va amaliyotga joriy etish

9. Tegishli vazirlik va idoralar ikki oy muddatda maxsus huquqiy rejim doirasida raqamli platformalar operatorlarining so‘rovi bo‘yicha ushbu qarorda nazarda tutilgan davlat va moliyaviy xizmatlarni ko‘rsatishi uchun «Elektron hukumat» tizimining idoralararo integratsiyalashuv platformasi orqali mavjud ma’lumotlar, haq to‘lamasdan va to‘siqlarsiz taqdim etib borilishini ta’minlasin.

10. Adliya vazirligi va Soliq qo‘mitasi 2025 yil 31 dekabrgacha tadbirkorlik subyektlari va o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar reyestrlari raqamli platformalarga integratsiya qilinishini hamda yakka tartibdagi tadbirkor va o‘zini o‘zi band qilgan shaxs sifatida masofaviy ro‘yxatdan o‘tish uchun texnik imkoniyat yaratilishini ta’minlasin.

11. Markaziy bank raqamli platformalarda elektron hamyon funksionalini joriy etishda:
(a) bir oy muddatda raqamli platformalarning to‘lov funksionali doirasida foydalaniladigan elektron pullarning emitenti sifatida banklarning ishtirokini ta’minlash, unga to‘lov tizimlari hamda elektron pullar to‘g‘risidagi qonunchilikka muvofiq elektron pullarni chiqarish, hisobga olish va qaytarish hamda raqamli platformalarga integratsiya qilish huquqi berilsin;
(b) O‘zbekiston Respublikasining to‘lov tizimlari va elektron pullar to‘g‘risidagi qonunchilik talablariga, jumladan elektron pullarni chiqarish, foydalanish, hisobga olish va so‘ndirish, shuningdek, foydalanuvchilarni identifikatsiya qilish, shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilish hamda milliy to‘lov infratuzilmasiga integratsiyalashuviga rioya etilishini ta’minlasin.